Kaç Çeşit Paslanmaz Çelik Vardır?
Paslanmaz çelik; çeliğin korozyona ve paslanmaya dayanması amacıyla içeriğine çeşitli materyallerin eklenmesiyle üretilen bir alaşımdır. Çeliğin temel malzemesi olan demir elementi doğada bulunan haliyle esnek ve nispeten yumuşak bir yapıya sahiptir. Demir ve karbon elementlerinin yüksek sıcaklıklarda bir araya getirilmesiyle ortaya çıkan çelik, daha sert ve dayanıklı bir haldedir. Çelik alaşımının içeriğine çeşitli malzemelerin eklenmesiyle ortaya çıkan paslanmaz çelik, üzerinde bulunan gözle görülemeyecek kadar ince oksit tabakası sayesinde su lekeleri bırakmayan ve paslanmayan bir yapıya kavuşur.
Paslanmaz çelik üretiminde eklenen malzemeler, alaşımın mikroyapısı ile birlikte fiziksel ve kimyasal özelliklerinin de değişmesini sağlar. Çeliğin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin değiştirilebilmesi; yapı malzemesi, paslanmaz çelik boru gibi birçok şekilde kullanılabilmesini sağlar.
Paslanmaz Çelik Türleri
Paslanmaz çeliğin içeriğindeki malzemeler ve bu malzemelerin miktarları; paslanmaz çeliğin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin değişmesini sağlar. Örneğin çeliğin yapısındaki karbon miktarı arttıkça sertliğin ve mukavemetin de artması söz konusudur.
Ferritik Paslanmaz Çelik
İçeriğinde yüksek miktarda krom ve molibden, titanyum ve vanadyum gibi elementler içeren, manyetik ve haddelenemeyen bir paslanmaz çelik türüdür. Düşük karbon içerikleri dolayısıyla ısıl işlem olarak yalnızca tavlama uygulanabilir.
Östenitik Paslanmaz Çelik
Çok düşük miktarda karbon, en az %16 oranında krom, nikel ve mangan içeren bu paslanmaz çelik türü dünyadaki paslanmaz çelik üretiminin %60’ını oluşturur. Isıl işleme uygun olmayan bu tür manyetik değildir ve haddelemeyle sertleştirilebilirler.
Martensitik Paslanmaz Çelik
Yüksek sertlik için en uygun olan bu tür, östenitik paslanmaz çeliğe göre daha düşük korozyon direncine sahiptir. Kaynak işleminden sonra genellikle sertleştirme ve tavlama gerektirir ve kaynak kabiliyeti düşüktür.
Dublex Paslanmaz Çelik
Yüksek sertlik ve korozyon gerektiren durumlarda kullanılmak üzere eşit miktarlarda östenitik ve ferrit içeren bir yapıda üretilirler. Yüksek mukavemete ve bölgesel korozyonlara karşı yüksek dayanıma sahiptirler.
Paslanmaz Çelik Kullanım Alanları
Günlük hayatın hemen hemen her yerinde sıkça rastlanabilen paslanmaz çelik; tesisatlardaki paslanmaz borularda, mutfak araç gereçlerinde, arabalarda veya inşaatlarda yapı malzemesi olarak kullanılabilir.