Paslanmaz Çelik Vana Seçerken Dikkat Edilecekler

Bir boru sistemindeki akışkanı istenilen zamanda durdurma, kısma veya akışkana yol vermeye yarayan makina elemanına vana denir. Bir vana bu görevi yaparken %100 sızdırmaz olmalıdır. Vanalar, kullanma yerlerine ve kullanılma amacına göre çeşitli konstürksiyonlarda üretilmekte ve buna göre adlandırılmaktadır : Globe vana (pistonlu, baskılı), Küresel vana, paslanmaz kelebek vana, Sürgülü vana vb. gibi çoğu teknik terimde olduğu gibi vanalar konusunda da ülkemizde kavram kargaşaları yaşanmaktadır. Örneğin; zaman zaman yayınlanan bazı yazılarda veya tercümelerde Globe-Küresel vana gibi tercüme edilmekte, Sürgülü-ŞikerGate vanalar da farklı türlermiş gibi değerlendirilmektedir. Adlandırılmaların doğru yapılması ve vanaların fonksiyonel özelliklerinin bilinmesi gerekir. İşletmelerde enerji harcanarak üretilen buhar, kızgın su, sıcak su, vb. akışkanlar herhangi bir kayba uğramadan kullanılmalıdır.

- AKIŞKANIN CİNSİ: Akışkanın SIVI, GAZ veya KATI partiküller içeren koyu akışkan fazlarından hangisi olduğu, ayrıca korozif olup olmadığı tespit edilmelidir.
- MAX. İŞLETME BASINCI: Vananın içinden geçen akışkanın max. basıncıdır.
- MAX. ve MİN. İŞLETME SICAKLIĞI : Vananın içinden geçen akışkanın max. sıcaklığı ile min. sıcaklığı bilinmelidir. Min. sıcaklık (-) sıcaklıklar için önemlidir.

- MALZEME: DİN normuna göre yaygın olarak kullanılan vana malzemeleri:
GG-25 Demir Döküm (PN16 basınç sınıfına kadar)
GG-25 Çelik Döküm (PN25 ve daha yüksek basınçlar)
Paslanmaz çelik (1.4308- 1.4408)


KOROZİF AKIŞKANLAR  


Bu tür devrelerde korozyonu dayanıklı paslanmaz çelik (ki: bu konu vana imalatçılarının vana kataloglarındaki kimyasal akışkanlar tablosunda yeralmalıdır) veya içi elastik veya plastik kaplı vanalar kullanılır.
Kızgın yağ tesisatları: Kızgın yağ, yüksek sıcaklıkta demir döküm malzemeye nüfuz etmektedir. Bu nedenle kızgın yağ tesisatlarında kullanılacak vanalar için sefero döküm veya çelik çöküm vanalar tavsiye edilmektedir.
- VANA TÜRÜ: Vana tipi, kullanılacak ortam ve kullanma amacına göre seçilmelidir.
- ANMA ÇAPI: Akışkanın geçtiği nominal delik çapıdır.
- BAĞLANTI ŞEKLİ: Flanşlı, Dişli, Soketli, alın kaynaklı.
- KUMANDA ŞEKLİ: Manuel (elle), Aktüatörlü.
Burada önemli nokta işletme şartlarına ve seçilen malzemesine göre azami kabul edilebilir vana işletme basıncının tespit edilmesidir. 120°C'ye kadar akışkan sıcaklığı için kabul edilebilir işletme basıncı, anma basıncı ile eşdeğerdir. Sıcaklık arttıkça kabul edilebilir işletme basıncı da anma basıncının (PN) altına düşer (DİN 2401).